นวดตอกเส้นสีไพร

สำหรับการ “นวดตอกเส้น” เป็นวิถีทางและภูมิปัญญาในการดูแลรักษาสุขภาพของชุมชนในแถบภาคเหนือที่สืบทอดมาหลายชั่วอายุคน และเป็นอีกองค์ความรู้ภูมิปัญญาหนึ่งที่เป็นอัตลักษณ์ในระบบการแพทย์พื้นบ้านล้านนา   ทั้งนี้ การนวดตอกเส้น เป็นวิธีบำบัดรักษาอาการทางกายอีกวิธีหนึ่งของระบบการแพทย์พื้นบ้านล้านนา ที่ได้พัฒนาเพื่อผ่อนคลายอาการปวดเมื่อย รวมทั้งรักษาโรคเกี่ยวกับกระดูกและข้อ กล้ามเนื้อ เส้นเอ็นต่างๆ เป็นการรักษาที่คลายเส้นได้เร็วกว่าการนวดไทยเพราะมุ่งเน้นการกระตุ้นจุดหรือเส้นที่สำคัญในร่างกายของคนซึ่งหมอนวดบางคนจะใช้การ “นวดตอกเส้น” ควบคู่กับการนวด

ผู้ทำการ “นวดตอกเส้น” จะต้องมีความชำนาญและฝึกฝนจนแตกฉานจึงจะสามารถทำการตอกได้ดี ผู้เป็นหมอ“นวดตอกเส้น” จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับกายวิภาคศาสตร์สำหรับการ“นวดตอกเส้น”  ซึ่งวิธีการรักษาในศาสตร์นี้ จะทำให้เส้นที่อยู่ลึกลงไปดีดขึ้นมา จะสามารถทำให้การรักษาเส้นเอ็นต่างๆได้ง่ายขึ้น

“นวดตอกเส้นสีไพร พุทธอุทยานมหาราช” เป็นดำริของ อาจารย์สีไพร วันอยู่ ประธานมูลนิธิตอกเส้นสีไพร ร่วมกับนายกองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่มหาราช ได้สร้างศูนย์ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ เพื่อส่งเสริมสุขภาพ และเผยแพร่วิชานวดตอกเส้นสีไพร

เมื่อแจ้งความต้องการในการนวดแล้ว จะมีผู้ตรวจสอบร่างกายเบื้องต้น เพื่อประเมินว่า ผู้ที่ต้องการนวด มีการจุดใดบ้าง เมื่อตรวจเสร็จ ก็ถึงเวลานอนให้ตอก โดยจะเป็นที่นอนสำหรับ“นวดตอกเส้น” ที่อากาศถ่ายเทสะดวก เมื่อนอนเรียบร้อย หมอที่นวด ก็จะบอกให้หมุนตัวในทิศทางต่าง ๆ จากนั้น จะทำการตอกไล่ไปตามเส้นต่าง ๆ ของร่างกาย โดยใช้ไม้ตอก ที่มีลักษณะต่าง ๆ ตอกไล่จนครบถ้วน

ซึ่งจะมีอาการชา ๆ เจ็บ ๆในบางจุด แต่โดยรวมรู้สึกได้ว่า ร่างกายเริ่มคลายตัวลงอย่างรวดเร็ว อย่างจุดไหล่ที่มีปัญหา หมอนวด ก็จะ”นวดตอกเส้น”ให้เน้น ๆ  เมื่อตอกเรียบร้อย หมอนวดก็จัดพิเศษให้นั่นคือ การจัดกระดูก โดยเอาผ้าขาวม้า สอดเข้าใต้แขน แล้วก็ทำการดึง เรียกว่า โล่งมาก ดึงเรียบร้อย สบายมาก เบาไหล่ และร่างกายกระปรี้กระเปร่าขึ้นกว่า ก่อนจะทำการนวด